Beschrijving van Barokpoort - Den Spieghel ANTWERPEN 1 (centrum) in ANTWERPEN / BELGIË:Rijhuis met barokportaal. Frits Schetsken: 'Al
zeker vanaf 1387 bestaat het huis Den Spieghel, maar de hoofdingang ligt dan aan Grote
Markt 9, terwijl het pand doorloopt tot aan de Oude Borse. Het is in die dagen een
woning
van rijke handelaars, zoals Steven Butken, een Keuls koopman die het huis in 1454
koopt.
Zowat een halve eeuw later, in 1506, wordt de rijke meersenier Peter Gillis de nieuwe
eigenaar. Hij slaat aan het verbouwen en uit die dagen dateert de achtzijdige
huistoren,
die je vandaag met wat moeite kan zien vanuit de nabije doodlopende Spanjepandsteeg.
Het is een van de vier à vijf nog overeind gebleven Antwerpse
pagaddertorens, zo’n toren die een stuk boven het huis uitsteekt en
bovenaan
een buiten de torenwand uitstekende (overkragende, zoals dat heet) uitkijkpost bezit,
in
dit geval met acht raamopeningen rondom en een spits puntdak. Over die huistorens doen
in
Antwerpen allerlei verhalen de ronde. Hier zouden kinderen – pagadders, zoals die
kleine
deugnieten in het Antwerps heten – op uitkijk hebben gestaan naar pa’s schepen, die de
Schelde komen opvaren. Of anders wordt een verband gelegd met het Spaanse woord
‘pagadores’ (betaalmeesters), die in deze huizen zouden gewoond hebben. Laat je niets
wijsmaken, deze torens zijn gewoon huistoren, waarvan het onderste deel de trappen
bevat
die de verschillende verdiepingen van een woning met elkaar verbinden, terwijl het
hogere
gedeelte met de uitkijkpost vooral een statussymbool is, waar de eigenaar van de woning
zijn gasten heen leidt voor een vogelperspectief op Antwerpen. In dagen dat straten
nogal
slijkerig zijn, is dat een mooi alternatief voor een stadswandeling. Vandaar trouwens,
dat
deze pagaddertoren bovenaan rondom vensters bezit en niet enkel aan de rivierzijde.
Peter Gillis heeft twee zonen, de jongste daarvan is Peter jr., beter bekend onder
zijn
gelatiniseerde naam Petrus Egidius, stadsgriffier en humanist. Peter jr. ontmoet bij
Antwerpse drukkers de Rotterdammer Desiderius Erasmus, die zijn humanistische ideeën
via
het nieuwe medium van de drukpers verspreidt. Erasmus logeert ook diverse malen bij
Egidius en neemt bij die gelegenheid een goede kennis mee, Sir Thomas More, ofwel
Thomas
Morus, de latere kanselier van Engeland ten tijde van koning Hendrik VIII. Omdat Thomas
het niet eens was met ’s konings scheiding van Catharina van Aragon, werd hij
gevangengezet in de Londense Tower en in 1535 onthoofd. Maar intussen had hij wel in
1516
zijn beroemde ‘Utopia’ (voluit een mondvol: ‘Libellus de optimo reipublicae statu deque
nova Insula Utopia’) gepubliceerd. Naar verluidt begint dat boek in de tuin van Peter
jr.
aan de Antwerpse Eiermarkt.
Nadat stadstesaurier (beheerder van de stadskas) Alexander van den Broeck-Vekemans
het
huis in 1589 heeft gekocht, wordt het deel aan de Grote Markt afgescheiden van het
gedeelte aan de Oude Beurs. De Grote Spieghel aan de marktzijde wordt in 1620 eigendom
van
De Jonge Handboog ofwel Ghebrokene Pese, een van de stedelijke schuttersgilden.
Alexander
laat aan de Oude Beurs de barokke poort in blauwe hardsteen
aanbrengen, met het bas-reliëf van de moeder die zich spiegelt in haar
handspiegel en het kind dat zich aan de moeder spiegelt.
Wanneer in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog een V1 grote schade aan De Spiegel
toebrengt, blijkt het huis niet meer te herstellen en verrijst er in dit deel van de
Oude
Beurs op stadsinitiatief enige nieuwbouw, waarin de nog geredde poort een plaats krijgt
als fotogeniek element.'
Rudiger wouters: 'Aan de barokpoort den spiegel is niks mis. het is jammer dat men
in honderden steden het stadscentrum kon herstellen en
heropbouwen na de oorlog zelfs dresden. maar hier vernietigt
deze bakstenen vlakke muur een stuk van de ziel van de stad.
Daarin een mooie poort zetten is een pleister op een stenen been'
Français
English
  
|
