Beschrijving van Gravenkasteel van Rupelmonde KRUIBEKE / BELGIË:Dit zijn de overblijfselen van de verdwenen
burcht van de Graven van Vlaanderen.
Een gravure uit 1641 van de hand van A.Sanderus toont deze
glorieuze waterburcht met 17 torens. Op deze plek werden o.a. de charters van Vlaanderen
bewaard, en deze burcht deed ook dienst als staatsgevangenis.
De burcht was het toneel van enkele historische terechtstellingen en gevangenisstraffen. Zo liet Robrecht Van Bethune, graaf van Vlaanderen, zijn oudste zoon Lodewijk van Nevers hier arresteren op beschuldiging van hoogverraad. In 1338 werd hier Gwijde van Dampierre, overwinnaar tijdens de Guldensporenslag, op bevel van de koning van Frankrijk onthoofd. Filips de Goede hield Frank van Borselen, gemaal van Jacoba van Beieren, hier in hechtenis. Ook Mercator zat er in 1544 gedurende zeven maanden gevangen op beschuldiging van ketterij.
In 1583 werd ze gedeeltelijk verwoest door de troepen van Marnix van Aldegonde. In de 17e eeuw deed het geheel nog dienst als militair bolwerk. In 1678 werd ze helemaal vernield, toen hier de lange strijd woedde van Spanje en de Verenigde Provinciën tegen Frankrijk.
In 1817 werden de overblijfselen van ruïnes afgebroken, waarna enkel deze ene toren
overbleef.
De basis van de overgebleven toren dateert uit de 12e eeuw en is opgetrokken in Doornikse steen. Wij dachten dat de bovenbouw gotisch was en dateerde uit de 14e eeuw. Dit wordt tegengesproken door Medard Caluwé die beweert : 'Baron de Feltz liet in 1817 deze toren bouwen als jachtpaviljoen.'. Bart Lauwers beaamt dit (waarvoor dank): 'Bovenaan in de toren is een gedenksteen ingemetst die inderdaad Baron de Feltz vermeldt als bouwheer van de toren in 1817. Het gaat in geen geval om een 14de-eeuwse constructie, maar om een neogotische toevoeging. '
Sinds 1955 is in de toren een Schelde- en Mercatormuseum gevestigd, en vanop de toren (met oriëntatietafel) heb je een prachtig uitzicht op de omgeving. Sinds het Mercatorjaar 1994 is het geen Scheldemuseum meer, maar uitsluitend aan Mercator gewijd (dit laatste weten we dankzij Medard Caluwé). John Palmer: 'U neemt voetstoots aan dat de prent voorstellend het kasteel van Rupelmonde, (die u betitelt als ets, dan weer als gravure; het betreft twee verschillende technieken!) vervaardigd zou zijn door de theoloog Antonius Sanderus. Het is echter hoogst onwaarschijnlijk dat de prenten in Flandria Illustrata door Sanderus zijn gemaakt, hij was immers enkel de schrijver van het boek.
' Marcel De Jonghe: 'Gwijde van Dampierre is al in 1305 overleden. Hij heeft wel
(tijdelijk) op het Gravenkasteel verbleven. In 1300 is hij vanuit Rupelmonde in
vrijwillige ballingschap naar Parijs vertrokken waar hij door de Franse konung gevangen
werd gehouden tot aan zijn dood. Hij heeft dus zelf niet aan de Guldensporenslag
deelgenomen..' Bert Maetens: 'Hi Jan Dank zij jouw website heb ik deze mooie locatie gevonden.
De fotos werden gemaakt vanuit een fototoestel dat onder een (strand) vlieger hangt.
Ik hoop dat je ze kan waarderen
http://b-kites.blogspot.com/2011/02/kruibeke.html
' Frits Schetsken: 'Waarom een Mercatormuseum in de Graventoren van Rupelmonde? Dat zit zo:
Voor de in Leuven wonende Gerard Mercator wordt 1544 een zeer pijnlijk jaar. In februari van dat jaar komt de procureur van het hertogdom Brabant naar Leuven met een
lijst van 43 personen, die verdacht worden van Lutherse ketterijen. Ook Gerards naam staat erbij.
Maar Gerard is toevallig niet thuis, hij is in Rupelmonde om regelingen te treffen rond de erfenis van zijn overleden grootoom Gisbrecht de Cremer. Die was kapelaan in het Sint-Jansgasthuis aldaar en in het voorjaar van 1512 zijn Gerards ouders, schoenmaker Hubertus de Cremer en zijn hoogzwangere vrouw, vanuit het dorpje Gangelt in het hertogdom Gulik – vandaag pal tegen de Duits-Nederlandse grens op Duits gebied – naar Rupelmonde gereisd. Waarschijnlijk wilde het echtpaar hun zevende kind in de best mogelijke omstandigheden geboren laten worden, want hun zes voorgaande kinderen waren allemaal op jonge leeftijd overleden. Gisbrecht kan vast wel zorgen dat het nu beter gaat via een geboorte in zijn gasthuis. En inderdaad, op vrijdag 5 maart 1512 komt daar om 5 uur ’s morgens Gerardus ter wereld en hij zal de hoge leeftijd van ruim 82 jaar bereiken. Na de geboorte keert het gezinnetje terug naar de eigen haardstede.
Maar zoals blijkt, is de band met Gisbrecht gebleven en is Gerard na diens dood dus op weg naar Rupelmonde in het graafschap Vlaanderen, weg uit het hertogdom Brabant. Maar dat maakt hem enkel verdachter voor de procureur, het heeft immers alle schijn van een vlucht. Daarom geeft hij de baljuw van het Land van Waas, Lodewijk van Steelant, opdracht om Mercator op te sporen en aan te houden, hetgeen op 15 februari gebeurt. De baljuw sluit Gerard op in de stevige waterburcht van de graaf van Vlaanderen in Rupelmonde. Gerards vrouw Barbara probeert vrienden en relaties te mobiliseren voor de vrijlating van haar man. Maar als de Leuvense pastoor en de rector van de universiteit voor zijn onschuld pleiten, krijgen ze een uitbrander van landvoogdes Maria van Hongarije. Hoe kunnen zij weten, wat Mercator over het geloof denkt? Niettemin lijkt de invloed van allerlei beroemde wetenschappers en mensen als Granvelle toch enige uitwerking te hebben gehad. Eind september 1544 wordt Gerard Mercator vrijgelaten en begin oktober is hij terug in Leuven. Van de 43 beschuldigden worden er uiteindelijk twee levend verbrand, één onthoofd en twee vrouwen levend begraven. De anderen 'mogen beschikken' - zijn dus vrij.
De Mercatortoren is eigenlijk amper een restant van de waterburcht, hooguit het
onderste stukje uit Doornikse kalksteen, het grootste deel van de vroegere toren is net
als de rest van de burchtruïne door de plaatselijke bevolking als bouwmateriaal gebruikt, onder meer voor de Rupelmondse kerk. Maar in 1817 laat baron De Feltz op een ruïnebasis een bakstenen toren bouwen, die hij als jachtpaviljoen gebruikt. Veel later, in 1955, wordt in de toren op initiatief van schrijver Lode Baeckelmans en dichter Bert Peleman een Schelde- en Mercatormuseum ingericht. Intussen is dat overgenomen door de gemeente Kruibeke, waarbij onder de noemer Mercators Schrijn op elke torenverdieping een scène uit het leven van de cartograaf is voorgesteld, uiteraard ook zijn gevangenschap alhier.' (Met dank aan Leo Claus om de geboortedatum van Gerard Mercator recht te zetten)
Français
English
  
| 
