Beschrijving van Vroegere Dominicanerkapel BRAINE-LE-COMTE in 'S GRAVENBRAKEL / BELGIË:Frits Schetsken: 'Tussen de godsdienstoorlogen in de 16de eeuw en de oorlogen met de Franse koning Lodewijk XIV uit de 17de eeuw is het even rustig in Braine-Le-Comte tijdens het bewind van het aartshertogenpaar Albrecht en Isabella. Van die adempauze maakt het stadsbestuur van Braine in 1612 gebruik om aan het Sint-Pietersklooster in Valenciennes te vragen of er wat paters dominicanen naar hun stad kunnen komen om de jeugd wat onderwijs te geven en de zonen van de notabelen enigszins in te wijden in de geheimen van het humanisme. Op 24 november 1612 arriveert een klein groepje paters in Braine-le-Comte om er een vicariaat op te zetten, een onderafdeling van hun klooster in Valenciennes. Ze vestigen zich nabij de Lombardenpoort aan de Grand-Rue, dan de belangrijkste straat van Braine, die uitgeeft op de weg naar Mons en daarom thans de Rue de Mons heet. De dominicanen geven middelbaar onderwijs en inspireren zich daarbij op het reeds bestaande jezuïetencollege in Mons.
Tien jaar later wordt het vicariaat een volwaardig klooster en kan er stilaan gedacht worden aan een eigen gebouw. Daartoe worden giften ingezameld van de stadsbewoners, maar de belangrijkste bijdrage komt in 1623 van aartshertogin Isabella, die namens de Spaanse koning Filips IV een bedrag van 250 pond en 40 Vlaamse groten schenkt. De eerste prior van het klooster, Nicolas de Petra, legt in 1627 – zie muurankers - de eerste steen van de kloosterkapel die ontworpen is door de dominicaner broeder Paul Collez. En in 1630 kan Monseigneur François van der Burch, aartsbisschop van Kamerijk, dat kerkgebouw komen inwijden. Als patroonheiligen geven de Maagd Maria en de heilige Maria Magdalena acte de presence.
De kapel bestaat uit een lange beuk, die uitloopt in een halfrond koor, afgesloten met een driezijdige absis. Geen opvallend gebouw, ware er niet die fraaie gevel op de hoek van de Rue de Mons en de Rue des Dominicains, een sterk staaltje barok. Die voorkant is opgebouwd uit verschillende verdiepingen, waarbij blauwe hardsteen uit Ecaussinnes wordt gecombineerd met baksteen en in de top nog wat ornamenten in witte natuursteen. Onderaan (kleine foto 1) zijn zes zuilen in Dorische stijl voor de gevel gezet, met daarop oorspronkelijk vier obelisken, maar de uiterst rechtse daarvan is verdwenen. Op de makelaar van de toegangsdeur (kleine foto 4) staat bovenaan een engel met gekruiste armen, daaronder Dominicus met zijn hond en helemaal onderaan een leeuwenkop. Een verdieping hoger omlijsten Ionische pilasters (halfzuilen) twee grote raamopeningen met daartussen een nis waarin ooit een Mariabeeld stond. Nog hoger een centraal venster met aan de onderkant een gebeeldhouwd hoofd en links en rechts cartouches met teksten. Die zijn nu amper te lezen, maar voor de nieuwsgierigen even de teksten. Links: Christo Jesu / et intemeratae matri / serta rosarii hac in aede / sacra appendit familia / dominicana. En rechts: Ssmis dominico predicatoru dulci patri / magdalenae apostolovum / apostolae hanc dicaverunt / ff praedicatores. Vlug nog even naar de top (kleine foto 3) met zijn oculus (rond venster) en aan de zijkanten voluten (stenen krullen) die de drie lagen van deze geveltop vloeiend verbinden tot één geheel. Jawel, deze gevel is een echte catalogus van alle antieke decorstukken die op dat moment in Henegouwen worden geleverd.
Vanaf 1637 tot 1640 kunnen de dominicanen eindelijk een volwaardig klooster tussen hun kapel en de stadspoort bouwen (gebouw rechts van de kapel). Dat wordt een groot geheel in L-vorm, deels leunend tegen de oude stadsmuur en in die dagen het grootste bakstenen gebouw van heel Braine-le-Comte. Het is deels opgetrokken in traditionele Doornikse stijl. Er hoorde een tuin bij die zich tot in de toenmalige gedempte stadsgrachten uitstrekte en diep op het grote kloosterterrein lagen nog bijgebouwen, werkplaatsen en ook de houtvoorraad. Hoe ver dat allemaal reikte kan je je inbeelden als je weet dat de huidige Rue de la Station aan het einde van de Rue des Dominicains dat terrein in tweeën heeft gedeeld.
Maar het onderwijsliedje van de dominicanen loopt ten einde wanneer de Fransen hun revolutie komen prediken en dus degenen die iets anders verkondigen uit hun kloosters zetten, wat in 1796 onze paters overkomt. Na dat Franse intermezzo vestigen de zusters recollettinen in 1818 hun hospitaal in de kapel terwijl zijzelf zich in het klooster vestigen. Dat duurt tot 1897 en vijf jaar later, in 1902, wordt alles overgenomen door het stadsbestuur van Braine. Dat verkoopt vrij snel het kloostergebouw aan de Belgische Staat, die op zoek is naar een pand voor een postkantoor. De kapel blijft in stadsbezit en moet stilaan gerestaureerd worden. Die taak wordt in 1910 toevertrouwd aan de Doornikse architect Jules Brunfaut, die meteen de nodige veranderingen aan het interieur mag aanbrengen om de ruimte geschikt te maken voor gebruik als gemeentelijke feestzaal. Dat houdt onder meer een nieuw gewelf in. Vanaf 1950 vestigt zich cinema Nova in de kapel, dus opnieuw een aanpassing. Vandaag wordt de ruimte gebruikt als expositiezaal, waarbij er nu een wandbekleding van onbrandbaar materiaal is aangebracht en grote spots voor de verlichting zorgen. En zo sluipt de didactiek toch weer deze barokke behuizing binnen.'
Français
English
  
|
