Monnikenorde, die gegroeid is vanuit de abdij van Monte Cassino, gesticht in 529 ongeveer 120 km ten Zuidoosten van Rome, door Sint-Benedictus van Nursia. Hun principe zit in de leefregel 'ora et labora', waarbij labora origineel op veel handenarbeid duidde. Op den duur legde de orde zich echter meer toe op gebed, meditatie en studie. Tot de 9e eeuw, waren in principe alle kloosters zelfstandige entiteiten. Als reactie op een periode van verval, ontstonden vrije groepen (congregaties), waarvan die van Cluny (ontstaan in 910) de belangrijkste was. Bijna 2 eeuwen later ontbrak er een hevige strijd tegen de zucht naar weelde van de Benediktijnen, wat tot 2 afsplitsingen leidde: die van de Cisterciënzers en die van de Norbertijnen (ook Premonstratenzers). De Benedictijnen hebben een zeer grote invloed gehad op de religieuze bouwstijlen in Europa. Heel veel kloosters hebben op één of andere manier uit het bekende Benedictijnenklooster van St.Gallen inspiratie opgedaan. Voor de Romaanse kerkbouw hebben de Benedictijnen een sterke invloed gehad voor de ontwikkeling van de koorpartij in de basilicale kerken. Basilica met een kruisvormige plattegrond kregen apsissen aan hun oostelijke gevels, waarin extra altaren werden gezet.